Hoe verplaatsen wij ons van, in en naar Culemborg? Hoe zorgen we voor een goede bereikbaarheid van onze stad? Hoe zorgen we ervoor dat de stad voor iedereen toegankelijk is? En hoe kijken we aan tegen het gebruik van de verschillende vervoersmiddelen? 

Kwaliteiten die we willen koesteren 

Culemborg wordt onder meer gewaardeerd om haar ligging ten opzichte van de snelweg, de aanwezigheid van het treinstation, de aanwezigheid van voldoende voorzieningen en het aantrekkelijke buitengebied. Vanuit de gemeente is de reisafstand naar grote steden als Utrecht en ‘s-Hertogenbosch beperkt. Voorzieningen binnen Culemborg zijn goed met onder meer de fiets te bereiken en zijn er voldoende mogelijkheden om met fiets of te voet het aantrekkelijke buitengebied te ontdekken. Deze kwaliteit willen we ook graag op lange termijn voor onze inwoners behouden. 

Wat gaan we onderweg tegenkomen? 

Mobiliteit verandert 

We blijven ons verplaatsen, maar de wijze waarop en de mate waarin we dit doen, verandert continu. We zien veel trends/ ontwikkelingen die impact op de mobiliteit van de toekomst hebben. Een belangrijke trend daarin vormt duurzame mobiliteit; meer elektrisch vervoer en meer inzet van deelmobiliteit (deelauto’s, deelfietsen et cetera). Maar ook demografische ontwikkelingen als de vergrijzing en het langer thuis blijven wonen van jongeren zijn van invloed op de mobiliteit.   

Verkeersveiligheid en gevoel van veiligheid 

Het verbeteren van (het gevoel van) verkeersveiligheid is vaak gebaat bij gedragsverandering en soms door het nemen van fysieke maatregelen. De uitvoering vraagt om een dialoog, inlevingsvermogen, goede communicatie, duidelijkheid en maatwerk.

Onze reisdoelen en keuzes die we daarbij maken 

De gemeente wordt steeds beter bereikbaar 

Makkelijk verplaatsen betekent een goede afweging en keuze in wat bereikbaar is en wat niet. We streven naar een duurzame en veilige bereikbaarheid in 2040. Dit betekent het volgende: 

• Alle vormen van verkeer en vervoer hangen met elkaar samen. We hebben bij elke keuze die we maken oog voor het totaalbeeld van het verkeer en vervoer in de gemeente; 

• We ontwikkelen duidelijke en veilige routes voor gemotoriseerd verkeer en langzaam verkeer, met als belangrijk aandachtspunt de verbindingen tussen het oosten en het westen van Culemborg;  

• We streven naar comfortabele en veilige routes voor langzaam verkeer, zodat inwoners binnen de bebouwde kom zoveel mogelijk voor zowel utilitaire (routes die als nut hebben om te verplaatsen tussen woning en bijvoorbeeld werk of school of winkelcentra) als recreatieve redenen gebruikmaken van de fiets of te voet gaan, in het bijzonder geldt dit voor de fietsroute van oost naar west;  

• Station Culemborg groeit door naar een regionale hub waar reizigers gemakkelijk kunnen overstappen naar verschillende vervoersvormen, met op zijn minst het behoud van de huidige bereikbaarheid met het openbaar vervoer. Waar mogelijk willen we het openbaar vervoer versterken omdat dit voor veel inwoners (jong en oud) van levensbelang is om deel te kunnen blijven nemen aan de maatschappij; 

• Er zijn optimale aansluitingen vanuit de bebouwde kom naar de N320, zodat gemotoriseerd verkeer vlot kan worden afgewikkeld naar de N320 en A2; 

• We werken aan de ontwikkeling van een doorgaande fietsverbinding Geldermalsen – Culemborg – Utrecht. Bij voorkeur met een vaste verbinding over de Lek. De potentie van de vaste verbinding tussen Culemborg en Houten is groot. De route staat opgenomen in het Nationaal Toekomstbeeld Fiets als gewenste route, een rapport van het Rijk over hoe de fiets kan bijdragen aan toekomstige ruimtelijke inrichting; 

• Er zijn voldoende parkeerfaciliteiten (gedeeld gebruik) voor auto en fiets in en bij het centrumgebied, station, bushaltes, sportgelegenheden en bij de winkelcentra, met parkeerplaatsen aan de randen van het centrum voor lang parkeren; 

• De gemeente is overal goed bereikbaar voor hulpdiensten; 

• We gaan vervoersarmoede tegen en willen dat iedere inwoner zich betaalbaar kan verplaatsen; 

• We geven invulling aan mobiliteit op korte afstand voor kwetsbare groepen die in hun 'micro-omgeving' behoefte hebben aan voldoende ruimte om zich veilig te bewegen (korte ommetjes via goede trottoirs met op/afritjes en obstakelvrij) met bijbehorende faciliteiten (bankjes, groen, parkeren, oversteek).   

Schematische weergave belangrijkste routes voor langzaam en gemotoriseerd verkeer (Bron: GVVP Culemborg, 2020).

Inwoners kunnen zich veilig over straat bewegen

Onze inwoners en andere gebruikers moeten zich in het verkeer veilig over straat kunnen bewegen, zowel met de auto, het openbaar vervoer, de fiets als te voet. We streven naar objectief veilige verkeersmaatregelen en we weten dat we hiermee het gevoel van onveiligheid niet altijd wegnemen. 

We kiezen ervoor om: 

• De verkeersveiligheid te verbeteren op de plekken waar langzaam verkeersroutes en de routes voor gemotoriseerd verkeer elkaar kruisen;

• De verkeerveiligheid in schoolomgevingen, op school-thuisroutes en naar speel- en sportvoorzieningen te verbeteren;  

• Veilige en toegankelijke fiets- en looproutes te creëren en te verbeteren en benodigde voorzieningen als bijvoorbeeld bankjes of routeborden te realiseren, met specifieke aandacht voor kwetsbare doelgroepen zoals kinderen, (de steeds groter wordende groep) ouderen en mindervaliden.  

De ruimte voor verkeer en vervoer in onze gemeente is in balans met andere functies 

Het verkeer en vervoer neemt ruimte in. Denk aan infrastructuur, parkeergelegenheid en bevoorrading. We streven er naar om de ruimte die vervoer vraagt meer in balans te brengen met andere ruimtelijke functies. 

We verleiden inwoners om meer gebruik te maken van deelmobiliteit (deelauto’s, deelfietsen, deelscooters), goede fietsverbindingen en goed openbaar vervoer. De binnenstad heeft hierbij onze speciale aandacht. We richten de binnenstad dan ook primair in voor langzaam verkeer (voetganger en fiets). 

We stimuleren en faciliteren duurzame mobiliteit onder meer door laadmogelijkheden voor elektrische voertuigen te verbeteren en het gebruik van deze voertuigen (ook voor pakketdiensten in de buurten) te stimuleren. Daarnaast willen we openbaar vervoer aantrekkelijker en toegankelijker maken; 

We willen vervoersstromen meer clusteren door bij nieuwe woongebieden te kiezen voor het bij elkaar brengen van parkeergelegenheden. Pakketdiensten en bevoorrading van de binnenstad gaan meer  gebruik maken van hubs. 

Bij nieuwe (her)ontwikkelingen maken we keuzes die gericht zijn op de toekomst waar het gaat over mobiliteit. We onderzoeken vervolgens of deze nieuwe concepten kunnen worden doorgevoerd in bestaande buurten. Daarbij zijn we ons ervan bewust dat dit in bestaande buurten/ straten een lastige opgave is en dat de betaalbaarheid van mobiliteit een belangrijke factor is. 

We accepteren dat er veel trends/ ontwikkelingen zijn die impact hebben op de mobiliteit van de toekomst. We anticiperen op nieuwe ontwikkelingen als deelmobiliteit, meer fiets en OV. We streven er daarom naar om te faciliteren en ontwikkelingen te stimuleren, maar ook om altijd bewust te zijn dat nieuwe technieken komen en gaan. 

We streven ernaar dat verkeer en vervoer steeds minder impact hebben op ons milieu en dat we in ieder geval steeds minder hinder ervaren (denk aan luchtkwaliteit en geluidhinder). We willen de luchtkwaliteit verbeteren en de uitstoot van fijnstof en CO2 terugdringen door elektrisch vervoer en fiets te stimuleren. Mobiliteit is breder dan de route van A naar B, maar kan ook ingezet worden voor gezondheid. We streven ernaar om routes te ontwikkelen die ook bijdragen aan de gezondheidsdoelen. 

Met wie en met welke middelen gaan we onze reisdoelen halen? 

Samenwerking 

• We werken samen met wegbeheerders, openbaarvervoerbedrijven, organisaties die bezig zijn met vervoer op maat, adviesraad sociaal domein, veilig verkeer Nederland, aanbieders van deelmobiliteit, hulpdiensten, fietsersbond en andere belangenverenigingen om te zorgen voor een optimaal bereikbare gemeente.  

• We betrekken omwonenden en stakeholders bij verkeersmaatregelen in straten en buurten, met name op het gebied van verkeersveiligheid en als onderdeel van een wijkgerichte aanpak. 

Middelen 

• De gemeente heeft in januari 2021 het gemeentelijk verkeers-en vervoersplan (GVVP) vastgesteld. Dit GVVP heeft tot doel om te komen tot een optimaal bereikbare gemeente, waarbij duurzaamheid, leefbaarheid en veiligheid belangrijke randvoorwaarden zijn. We voeren de maatregelen zoals benoemd in het GVVP uit;  

• We werken per buurt of clustering van buurten een mobiliteitsplan uit, waarin we rekening houden met de realiteit van de klimaatopgave, de vraag van huidige en toekomstige bewoners en oplossingen in collectiviteit en gedeelde mobiliteit. De kwaliteitskaders van Parijsch en de Structuurvisie Stationsomgeving zijn hier mooie referenties voor. 

• We geven meer aandacht voor verkeerseducatie en andersoortige communicatie die gericht is op veiliger gedrag.  

• De ontwikkeling van de stationsomgeving draagt bij aan een meer verkeersveilig en bereikbaar Culemborg. Binnen deze ontwikkeling wordt onder meer een P&R gebouwd die de verspreid liggende parkeerterreinen vervangt. De nieuwe stationsomgeving inclusief Pavijen kunnen door de introductie van grootschalige opslag- en laadvoorzieningen een belangrijke rol spelen in het verduurzamen van de mobiliteit en het directe gebruik van lokaal opgewekte elektriciteit (voorkomen netcongestie).